Nằm giữa trung tâm thành phố Córdoba cổ kính thuộc vùng Andalusia, miền Nam Tây Ban Nha, công trình Mezquita-Catedral de Córdoba là minh chứng hùng hồn cho một thời kỳ giao thoa giữa Hồi giáo và Kitô giáo. Vừa là nhà thờ chính tòa Công giáo, vừa là tàn tích huy hoàng của một đại giáo đường Hồi giáo từng là một trong những công trình linh thiêng nhất thế giới Hồi giáo ở Tây Ban Nha, Mezquita-Catedral không chỉ là một tuyệt tác kiến trúc mà còn là biểu tượng lịch sử và văn hóa độc đáo bậc nhất của nhân loại.
Công trình ban đầu được xây dựng vào năm 785 dưới thời Emir Abd al-Rahman I, trên nền một nhà thờ Visigoth cổ. Qua các thế kỷ, đại giáo đường Hồi giáo này đã được mở rộng nhiều lần, đặc biệt dưới các triều đại Umayyad kế tiếp, biến nơi đây thành một trong những thánh đường Hồi giáo lớn nhất thời Trung cổ – có thể sánh ngang với các đền thờ tại Damascus, Baghdad hay Cairo. Không gian rộng lớn với hơn 850 cột bằng đá cẩm thạch, granite và jasper, cùng những mái vòm kép đặc trưng, tạo nên một cảm giác không gian như bất tận.
Điểm nhấn ấn tượng nhất trong khu vực cầu nguyện Hồi giáo là mihrab – hốc cầu nguyện hướng về Mecca, được trang trí bằng vàng lá và chữ khắc Hồi giáo tinh xảo, phản ánh nghệ thuật Hồi giáo Andalusia ở thời kỳ phát triển rực rỡ nhất. Những mái vòm mang hình móng ngựa chồng lên nhau tạo nên một cấu trúc không chỉ mang tính kỹ thuật cao mà còn gợi lên vẻ huyền bí và thiêng liêng đặc trưng của nghệ thuật Hồi giáo.
Năm 1236, khi Córdoba được tái chiếm bởi Vua Ferdinand III của Castilla trong chiến dịch Reconquista, Mezquita chính thức được cải tạo thành nhà thờ Công giáo. Đến thế kỷ XVI, một nhà thờ phong cách Gothic–Renaissance được xây dựng ngay giữa lòng không gian Hồi giáo cổ đại – một quyết định gây tranh cãi thời đó, nhưng ngày nay chính sự kết hợp táo bạo này đã tạo nên dấu ấn kiến trúc độc đáo không thể nhầm lẫn của công trình.
Điểm đặc biệt của Mezquita-Catedral là ở chỗ, thay vì phá bỏ hoàn toàn kiến trúc Hồi giáo, các triều đại Kitô giáo đã giữ lại phần lớn cấu trúc nguyên gốc và xây dựng thêm bên trong. Điều này tạo ra một công trình duy nhất trên thế giới, nơi hai nền văn minh tôn giáo không đối đầu mà hòa quyện, làm nên vẻ đẹp vừa trang nghiêm, vừa huyền ảo.
Năm 1984, Mezquita-Catedral de Córdoba được UNESCO công nhận là Di sản Thế giới, ghi nhận giá trị lịch sử, kiến trúc và văn hóa đặc biệt của công trình. Ngày nay, nơi đây không chỉ là điểm đến hành hương của hàng triệu tín đồ Kitô giáo mà còn là một trong những điểm tham quan văn hóa – du lịch nổi tiếng nhất Tây Ban Nha.
Sưu tầm & biên soạn